Sipas komitetit të Trashëgimisë Europiane, 7 vendet e trashëgimisë së çmuar të Europës janë të rrezikuara.
Shtatë monumentet dhe vendet më të rrezikuara në Europë 2022 u shpallën nga përfaqësuesit e Europa Nostra, një federatë për trashëgiminë kulturore dhe Instituti i Bankës Europiane të Investimeve.
Europa Nostra nisi një fushatë financuese për të mbështetur mbrojtësit e trashëgimisë së rrezikuar të Ukrainës.
Ndërsa Rusia lufton kundër Ukrainës, viktimat e tjera të pushtimit do të jenë trashëgimitë e bukura të vendit, siç është kryeqyteti Kiev, një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
Tani komiteti ka shpallur vendet më të rrezikuara në Europë jashtë Ukrainës.
“Këto vende janë të kërcënuara nga neglizhenca, prishja e planifikuar, zhvillimi i papërshtatshëm, ndikimi shkatërrues i fatkeqësive natyrore ose mungesa e financimit,” tha Prof. Dr. Hermann Parzinger, president ekzekutiv i Europa Nostra.
Ai theksoi se, “Duke publikuar këtë listë, ne dëshirojmë të dërgojmë një mesazh të fortë solidariteti dhe mbështetje për komunitetet lokale dhe aktivistët e trashëgimisë që janë mobilizuar për të shpëtuar këto vende të rrezikuara. Trashëgimia kulturore e Europës duhet të ruhet jo vetëm si një dëshmi e së kaluarës, kujtesës dhe identitetit tonë, por edhe si një katalizator për zhvillim të qëndrueshëm, kohezion social dhe bashkëjetesë paqësore shumë të nevojshme”.
Ura e Zogut, Shqipëri
Një pjesë e zymtë e infrastrukturës që gdhend peisazhin e lumit Mat në Shqipërinë e Veriut. Ura e Zogut u ndërtua në vitin 1927 me gjatësinë e saj mbresëlënëse dhe harqe prej çeliku.
Por pavarësisht nga mbresëlënia aq e madhe, Shqipëria e shpalli Monument Kulture të kategorisë së parë – ura është rrënuar. Ndërtimi i dy urave të tjera më tej përgjatë lumit ka bërë që Ura e Zogut të mos përdoret dhe si rrjedhojë nuk është mirëmbajtur siç duhet.
Turistët akoma e vizitojnë rregullisht atë, por ura rrezikon të shembet pasi një nga kolonat është në prag të shkatërrimit.
Lexo: Si të fshini të gjitha postimet tuaja në Instagram?
Manastiri Récollets, Belgjikë
Në qytetin e Nivelles, në jug të Brukselit është manastiri Récollets. E ndërtuar në vitin 1524, është i vetmi shembull i ruajtur plotësisht i arkitekturës françeskane në Belgjikë. Manastiri është një vend paqësor, ku mendimet tuaja janë të prirura të enden nëpër korridor, krahas historisë së gjatë të këtij vendi.
Ndërsa pjesa e kishës gotike e manastirit u restaurua në vitin 1970 dhe është në gjendje të mirë, pjesa tjetër e kompleksit tani është duke u shkatërruar. Frika më e madhe për manastirin vjen nga kërcënimi i një zhvilluesi të pasurive të paluajtshme që bleu një pjesë të madhe të kompleksit në 2017. Një projekt i ri i mbështetur nga autoritetet lokale mund ta zhndërrojë vendin historik në vetëm një grup apartamentesh me shkëlqim.
Garden City La Butte Rouge, Francë
Në jug të Parisit është kopshti i mrekullueshëm La Butte Rouge. Pjesë e një projekti që u zhvillua midis viteve 1931 dhe 1965, arkitektët dhe kopshtarët punuan së bashku për të krijuar një koncept të ri të banesave sociale. 4000 apartamente ndajnë një hapësirë të gjelbër prej 70 hektarësh që është frymëzuar nga shkollat estetike Moderne, Art Deco dhe Bauhaus.
Revolucionare në kohën e saj, koncepti ishte krijimi i banesave sociale që të ishin në kontakt me natyrën dhe artin. Por, autoritetet lokale të Châtenay-Malabry dëshirojnë të shkatërrojë qytetin. Rreth 85% e ndërtesave janë në rrezik prishjeje, gjë që, jo vetëm do të sjellë fundin e një vepre mahnitëse të arkitekturës historike, por gjithashtu do të zhvendosë mijëra banorë që jetonin brenda këtij kompleksi.
Qendra Historike e Stolberg, Gjermani
Stolberg është një nga ato qytete të vogla gjermane që të çon menjëherë në të kaluarën e zellshme të vendit. Me një nga rrugët kryesore të qendrës historike të Gjermanisë, që i mbijetoi Luftës së Dytë Botërore, është një perlë e rrallë e zonës.
Deri në përmbytjet vdekjeprurëse të verës 2021. Kur përrenjtë dolën nga lumi i përmbytur Vicht, në Stolberg’s 752 u prekën 266 ndërtesa. Qyteti i shkatërruar nga katastrofat klimatike ka nevojë urgjente për ndihmë për t’u rindërtuar dhe për t’u mbrojtur nga e ardhmja.
Lexo: Fermeri palestinez gjen statujën e perëndeshës 4500-vjeçare teksa punonte në tokën e tij
Banjat e Neptunit, Rumani
Spa-të termale të Rumanisë janë një nga atraksionet më të mëdha për këdo që kërkon të kalojë pak kohë në rehati dhe qetësi. Të vendosur mes një gryke malore dhe lumit Cema që është në Băile Herculane, një qytet termal që daton në vitin 153 pas Krishtit.
Băile Herculane ka qenë përreth për të parë ndryshimin e duarve të historisë nga themeluesit e saj romakë deri në epokën aktuale rumune. Banjat aktuale u ndërtuan në vitin 1883 dhe në atë kohë ato ishin banjat më moderne në Europë, duke ftuar mysafirë përfshirë edhe familjen mbretërore Habsburg dhe Perandorin dhe Perandoreshën e Austrisë.
Resorti ka qenë i braktisur që nga rënia e komunizmit në vitin 1989 dhe në 2019 dy mure dhe çati u shembën dhe në 2021 u shemb një mur tjetër. Ka nevojë urgjente për përkujdesje, përpara se të shembet e gjitha.
Pallati Orléans-Borbón, Spanjë
Rezidenca verore e dikurshme e familjes së Dukës së Montpensier, Pallati Orléans-Borbón pranë Cádiz është një konglomerat e mesit të shekullit të 19-të e stileve ekspresive, duke përfshirë arkitekturat Neo-Moorish, Neo-Arab dhe një kopësht me ndikim romantik.
Familjes iu desh të largohej me nxitim në vitin 1955 kur shkuan në mërgim. Që atëherë, prona ka filluar të shkatërrohet ngadalë. E rinovuar për herë të fundit në vitet ’90, aty nuk ka pasur asnjë restaurim apo riparim të vendndodhjes dikur dekadente.
Kalaja Crèvecoeur, Hollandë
Në Den Bosch është një pjesë e historisë nga fillimi i vendit të sapogjetur të Hollandës. E ndërtuar në vitin 1587, Kalaja Crèvecoeur ishte një fortesë ushtarake për hollandezët gjatë rrethimit të 1629 të ‘s-Hertogenbosch gjatë luftës me spanjollët. Ajo u përdor përsëri gjatë Luftës së Dytë Botërore nga gjermanët.
Sot është në pronësi të Ministrisë Hollandeze të Mbrojtjes, e cila nuk e ka ndaluar kalanë nga braktisja. Strukturat janë duke u shkatërruar dhe kanë nevojë për restaurim urgjent përpara se dëmi të jetë i pakthyeshëm. Megjithatë, ka plane për një park të ri që do të përdorë veçoritë historike mbrojtëse për të ndihmuar në menaxhimin e ujit në përpjekje për të ndaluar dëmtimin e mëtejshëm të kalasë.
